Trong bối cảnh chi phí xây dựng ngày càng biến động, bài toán “làm sao để xây nhà vừa tiết kiệm vừa hiệu quả” trở thành mối quan tâm lớn của nhiều chủ đầu tư. Giữa các phương án kết cấu truyền thống, nhà khung thép nổi lên như một lựa chọn linh hoạt, thi công nhanh và được quảng bá là có chi phí hợp lý. Tuy nhiên, khái niệm “rẻ” trong xây dựng là tương đối và phụ thuộc vào nhiều yếu tố: từ vật liệu, thiết kế, nhân công đến mục đích sử dụng và quy mô công trình.
Trong bài viết này, TPT Steel sẽ phân tích chi tiết các yếu tố cấu thành chi phí nhà khung thép, so sánh với phương án bê tông cốt thép truyền thống và đưa ra những gợi ý thực tế giúp chủ đầu tư đánh giá đúng tính kinh tế của loại hình xây dựng này trước khi quyết định triển khai.
Các yếu tố cấu thành chi phí xây nhà khung thép
Chi phí xây dựng một công trình nhà khung thép không chỉ đơn thuần là giá thành vật liệu mà là tổng hợp của nhiều hạng mục, từ thiết kế kết cấu đến thi công hoàn thiện. Việc hiểu rõ từng yếu tố cấu thành sẽ giúp chủ đầu tư dự trù ngân sách chính xác và tránh phát sinh ngoài kế hoạch.
Vật liệu chính
Thành phần cốt lõi của nhà khung thép là hệ khung kết cấu bao gồm cột, kèo, xà gồ, liên kết – được chế tạo từ thép tổ hợp hoặc thép hình. Bên cạnh đó là các vật liệu bao che như tôn mái, tôn vách, panel cách nhiệt, hệ thống cửa và các tấm sàn (nếu có gác lửng). Chi phí vật liệu thường chiếm tỷ trọng lớn nhất trong tổng giá thành xây dựng, dao động tùy theo chủng loại thép, độ dày, tiêu chuẩn mạ kẽm và biến động giá thị trường tại thời điểm thi công.
Nhân công và thời gian thi công
Một trong những ưu điểm lớn của nhà khung thép là khả năng rút ngắn thời gian thi công nhờ cấu kiện được gia công sẵn tại nhà máy và lắp dựng nhanh tại công trường. Nhờ đó, chi phí nhân công có thể giảm đáng kể so với phương án bê tông truyền thống. Tuy nhiên, các vị trí lắp ghép và liên kết (bu lông, hàn) vẫn đòi hỏi đội ngũ thi công có tay nghề và tuân thủ đúng quy trình kỹ thuật.
Thiết kế và gia công
Trước khi thi công, công trình nhà khung thép cần có bản vẽ thiết kế kết cấu tối ưu, phù hợp với mục tiêu sử dụng và tải trọng tính toán. Chi phí thiết kế bao gồm cả khảo sát, lập mô hình 3D, tính toán tải trọng và tối ưu hóa tiết diện để tránh lãng phí thép. Ngoài ra, chi phí gia công tại xưởng cũng phụ thuộc vào độ phức tạp của cấu kiện và yêu cầu kỹ thuật của dự án.
Vận chuyển và lắp dựng
Tổng chi phí vận chuyển phụ thuộc vào khối lượng cấu kiện, địa điểm công trình và khả năng tiếp cận của xe cẩu, xe tải. Với những khu vực hạn chế về mặt bằng thi công hoặc địa hình khó khăn, chi phí vận chuyển và cẩu lắp có thể tăng đáng kể.
Nền móng và hạng mục phụ trợ
Dù là nhà khung thép, công trình vẫn cần hệ móng phù hợp với tải trọng và địa chất khu vực. Ngoài ra, các chi phí như hệ thống điện nước, chống sét, thoát nước, phòng cháy chữa cháy, hoàn thiện nội thất cũng góp phần vào tổng mức đầu tư cuối cùng. Đây là những khoản mục thường bị đánh giá thấp trong giai đoạn dự toán sơ bộ.
So sánh chi phí nhà khung thép với nhà bê tông cốt thép
Việc lựa chọn giữa nhà khung thép và nhà bê tông cốt thép không chỉ dựa vào sở thích cá nhân mà cần được cân nhắc dựa trên mục tiêu đầu tư, tính chất công trình và ngân sách thực tế. Dưới đây là các tiêu chí so sánh cụ thể về chi phí giữa hai loại kết cấu:
Chi phí vật liệu
Nhà khung thép sử dụng phần lớn vật liệu công nghiệp như thép tổ hợp, thép hình, tôn, panel cách nhiệt. Giá thành có thể biến động theo thị trường thép toàn cầu, nhưng tổng khối lượng vật liệu được tối ưu hóa thông qua thiết kế tiết diện hợp lý.
Nhà bê tông cốt thép cần lượng lớn cốt pha, sắt thép, xi măng và đá xây dựng. Tuy đơn giá đơn vị có thể thấp hơn, nhưng tổng khối lượng thường cao do kết cấu đặc, dẫn đến chi phí tổng thể không hẳn thấp hơn.
Thời gian thi công
Nhà khung thép có ưu thế rõ rệt nhờ các cấu kiện được gia công sẵn tại nhà máy, rút ngắn thời gian lắp dựng tại hiện trường. Một công trình nhà thép tiền chế có thể hoàn thiện trong vài tuần thay vì vài tháng như bê tông truyền thống.
Nhà bê tông cốt thép cần thời gian chờ bê tông đông cứng, tháo dỡ ván khuôn, dưỡng hộ… khiến tổng tiến độ kéo dài, ảnh hưởng đến chi phí nhân công và cơ hội khai thác sử dụng.
Chi phí nhân công
Nhà khung thép đòi hỏi đội ngũ thi công chuyên nghiệp trong lắp dựng và hàn, nhưng tổng công lao động thường ít hơn do quy trình lắp đặt đơn giản và được cơ giới hóa.
Nhà bê tông cốt thép phụ thuộc nhiều vào nhân công thủ công, thời gian dài và công việc nặng nhọc như buộc thép, trộn bê tông, lắp dựng cốp pha, dẫn đến chi phí nhân công cao hơn.
Bảo trì và tuổi thọ
Nhà khung thép có ưu điểm trong việc thay thế, mở rộng, bảo trì từng bộ phận. Tuy nhiên, nếu không được bảo vệ tốt (sơn chống gỉ, thoát nước), thép có thể bị ăn mòn theo thời gian.
Nhà bê tông cốt thép có độ bền lâu dài và khả năng chống cháy tốt hơn, nhưng sửa chữa hoặc cải tạo kết cấu phức tạp hơn nhiều do tính cố định và liền khối.
Khả năng mở rộng và tái sử dụng
Khung thép cho phép tháo dỡ, di dời hoặc nâng cấp quy mô mà không ảnh hưởng lớn đến hệ kết cấu, thích hợp với công trình công nghiệp, nhà tạm, nhà xưởng, hoặc các dự án có vòng đời sử dụng linh hoạt.
Kết cấu bê tông cố định và ít có khả năng thay đổi công năng sau khi thi công, đặc biệt là trong các hạng mục móng và cột chịu lực.
Khi nào xây nhà khung thép là lựa chọn tiết kiệm
Không phải trong mọi trường hợp, nhà khung thép đều là phương án rẻ hơn so với kết cấu bê tông. Tuy nhiên, khi xét đến các yếu tố quy mô, thời gian, tính linh hoạt và điều kiện vận hành cụ thể, nhà khung thép có thể mang lại hiệu quả kinh tế đáng kể trong các bối cảnh sau:
Công trình có diện tích lớn, nhịp vượt dài
Nhà khung thép đặc biệt phù hợp với các công trình có khẩu độ rộng như nhà xưởng, kho bãi, nhà thi đấu, trung tâm logistic hoặc showroom. Khả năng vượt nhịp lớn của thép giúp giảm số lượng cột giữa, tối ưu không gian sử dụng và tiết kiệm chi phí nền móng cũng như hệ thống tường bao.
Dự án yêu cầu tiến độ thi công nhanh
Với khả năng gia công sẵn tại xưởng và lắp dựng nhanh tại hiện trường, nhà khung thép giúp chủ đầu tư rút ngắn đáng kể thời gian thi công – điều đặc biệt quan trọng trong các dự án có thời hạn khai thác ngắn, cần đưa vào vận hành sớm để sinh lợi như nhà kho thuê, nhà hàng, trung tâm thương mại tạm thời hoặc nhà điều hành công trình.
Công trình có vòng đời trung hạn hoặc cần linh hoạt công năng
Trong trường hợp dự án được thiết kế cho chu kỳ sử dụng ngắn hoặc có kế hoạch mở rộng, chuyển đổi công năng trong tương lai, nhà khung thép mang lại lợi thế vượt trội. Khả năng tháo lắp, tái sử dụng hoặc di dời cấu kiện là điều mà kết cấu bê tông không thể đáp ứng được.
Mặt bằng thi công hạn chế hoặc nền đất yếu
Với trọng lượng nhẹ hơn nhiều so với kết cấu bê tông cốt thép, nhà khung thép giúp giảm tải trọng lên móng, từ đó tiết kiệm chi phí xử lý nền hoặc cải tạo móng ở những khu vực có điều kiện địa chất yếu. Đồng thời, việc lắp dựng bằng cơ giới giúp thi công dễ dàng hơn trong mặt bằng chật hẹp.
Lưu ý khi tính toán chi phí xây nhà khung thép
Mặc dù nhà khung thép có nhiều ưu điểm về tiến độ và chi phí, nhưng nếu không được thiết kế và tổ chức thi công bài bản, tổng mức đầu tư vẫn có thể vượt dự kiến. Dưới đây là 5 lưu ý quan trọng trong quá trình lập và kiểm soát chi phí:
Tối ưu thiết kế ngay từ đầu
Thiết kế kết cấu quyết định trực tiếp đến khối lượng thép sử dụng và loại liên kết được áp dụng. Một phương án thiết kế hợp lý không chỉ đảm bảo an toàn mà còn giúp tiết kiệm đáng kể lượng vật liệu nhờ tối ưu tiết diện, khẩu độ và giải pháp chịu lực. Ngoài ra, việc đồng bộ thiết kế kiến trúc và kết cấu ngay từ đầu giúp tránh xung đột kỹ thuật, giảm chi phí sửa đổi.
Chọn nhà thầu uy tín, có kinh nghiệm về kết cấu thép
Đơn vị thi công có năng lực sẽ đảm bảo việc gia công, lắp dựng và quản lý vật tư theo đúng hồ sơ thiết kế. Điều này giúp kiểm soát chất lượng, hạn chế lãng phí và giảm thiểu phát sinh chi phí do lỗi thi công. Đặc biệt trong nhà thép tiền chế, sự phối hợp chặt chẽ giữa thiết kế – sản xuất – lắp dựng là yếu tố then chốt để đảm bảo tiến độ và ngân sách.
Kiểm soát khối lượng và biến động giá vật liệu
Thép là loại vật liệu chịu ảnh hưởng mạnh bởi biến động thị trường. Việc lập kế hoạch thi công hợp lý và đặt hàng đúng thời điểm có thể giúp tiết kiệm đáng kể chi phí. Bên cạnh đó, cần theo dõi sát sao khối lượng thực tế tại từng giai đoạn: gia công, vận chuyển và lắp đặt để tránh hao hụt không cần thiết.
Tính đến chi phí phát sinh và hạng mục phụ trợ
Nhiều nhà đầu tư thường bỏ sót chi phí cho các hạng mục như nền móng, hệ thống điện nước, phòng cháy chữa cháy, chi phí cẩu lắp, vận chuyển đến vùng sâu vùng xa… Đây là những khoản mục tuy nhỏ lẻ nhưng cộng dồn có thể ảnh hưởng lớn đến ngân sách tổng thể nếu không được dự trù trước.
Tóm lại
Xây nhà khung thép có thực sự “rẻ” hay không là câu hỏi không thể trả lời một cách tuyệt đối. Điều này phụ thuộc vào quy mô công trình, yêu cầu kỹ thuật, tiến độ thi công và mục tiêu sử dụng cụ thể. Trong nhiều trường hợp, nhà khung thép giúp tiết kiệm chi phí đáng kể nhờ rút ngắn thời gian thi công, giảm nhân công và tối ưu vật liệu. Tuy nhiên, để đảm bảo hiệu quả kinh tế thực sự, chủ đầu tư cần có phương án thiết kế hợp lý, kiểm soát kỹ lưỡng từng hạng mục chi phí và lựa chọn đúng nhà thầu có kinh nghiệm trong lĩnh vực kết cấu thép.
Với vai trò là đơn vị chuyên sâu trong thiết kế và thi công nhà thép tiền chế, TPT Steel luôn sẵn sàng tư vấn giải pháp phù hợp, tối ưu hóa ngân sách và đảm bảo chất lượng công trình theo đúng yêu cầu kỹ thuật. Quý khách hàng có nhu cầu tìm hiểu thêm hoặc cần hỗ trợ tính toán chi phí xây nhà khung thép, vui lòng liên hệ với chúng tôi qua địa chỉ email tptsteel2018@gmail.com hoặc số điện thoại 0984 860 737 – 0984 820 088 để được tư vấn chi tiết.
